Memur ayakta tedavi gören yakını için refakat izni kullanabilir mi?
AYAKTA TEDAVİ GÖREN YAKININA EŞLİK ETMEK İSTEYEN MEMURA İZİN VERİLİR Mİ? Devlet memurları, hastalıklarından dolayı ayakta tedavi görmek üzere sağlık kurum/kuruluşuna gidecek olan bazı yakınlarına ayakta tedavileri sırasında eşlik etmek isteyebilmektedirler.
Eşi, çocuğu, annesi, babası veya kardeşi ayakta tedavi görmek için sağlık kurum/kuruluşuna gitmesi gereken memurlar, mesai saatleri içinde tedavi süresince hasta olan yakınına eşlik etmek için izin alma ihtiyacı duyabilmektedirler.
Ancak, ayakta tedavi gören yakınlarına refakat etmesi için memurlara izin verilmesine imkan veren herhangi bir mevzuat hükmünün bulunmaması nedeniyle, bu gibi durumlarda izin isteyen memurlar hakkında, kurumlara ve amirlere göre değişen uygulamalara rastlanabilmektedir.
Memurların izin hakkı
Mesai günlerinde izinli sayılmak suretiyle memurun görevi başında bulunamayacağı haller ve süreler 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda düzenlenmiştir. Kanundaki belirlemelere göre, memurların belli usul ve sürelerle; yıllık izin, aylıksız izin, hastalık izni, mazeret izni, refakat izni, süt izni, sağlık izni ve aylıksız izin kullanması mümkün olabilirken, bu haller haricinde memurların mesai saatlerinde görevleri başında olması gerekmektedir.
Memurun refakat izni
657 sayılı Kanunda yer alan refakat izni düzenlemesine göre; eş, çocuk, anne ve babasından dolayı memura refakat izni kullanabilme hakkı tanınmış olmakla birlikte, bu hakkın kullanılması bazı koşulların varlığına bağlanmıştır.
Memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur tarafından refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, talebi üzerine memura (aylık ve özlük hakları korunarak) üç aya kadar refakat izin verilmekte ve gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılmaktadır.
Ayakta tedavi gören yakınına memurun refakat etmesi
Ayakta tedavi gören yakınlarına refakat etmesi için memura mesai saatlerinde izin verilmesine ilişkin mevzuat hükmü bulunmamaktadır.
Bu konuda herhangi bir düzenlemenin yapılmamış olması, hastalığı nedeniyle sağlık kurum/kuruluşuna muayene olmak için giden yakınına (eş, çocuk, anne, baba, kardeş) tedavi süresince eşlik etmek isteyen memuru sıkıntı yaşamasına neden olabilmektedir.
Ayakta tedavisi sırasında yakınına eşlik etmek için izin isteyen memurlara, uygulamada bazı amirler gerekli kolaylığı sağlarken, bazı amirler ise izin vermemekte ve bazı amirler de memurun yıllık izin ya da mazeret izni kullanmasını istemektedirler.
Konuya ilişkin yasal bir düzenleme yapılmadıkça, bu hususta memurların sıkıntı yaşamasının ve haklarında amire/kuruma göre değişen uygulamalara gidilmesinin kaçınılmaz olacağını düşünmekteyiz.
Öte yandan, Devlet Personel Başkanlığı tarafından konuya ilişkin verilen bir görüşte; hastalanması sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşuna müracaat eden yakınının (eş, çocuk, anne, baba) bu yerlerdeki muayenesi sırasında ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiği sürelerde, refakat etmek isteyen Devlet memurlarına izin verilmesi hususunda kurumlarınca kolaylık sağlanması gerektiği ifade edilmiş ve bu şekilde verilecek iznin suistimal edilmesini önlemek için de kurumların söz konusu tedaviye ilişkin olarak memurlardan belge isteyebileceği belirtilmiştir
AYAKTA TEDAVİ GEREKTİREN HASTALIKLARDA MEMURUN BAKMAKLA YÜKÜMLÜ OLDUĞU KİŞİLERE REFAKAT ETMESİ
Özet: 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda, memurun bakmakla yükümlü olduğu kişilerin ayakta tedavi gerektiren hastalıklarına ilişkin memurun bu kişilere refakati konusunda bir düzenleme bulunmadığı, uygulamada bu durumun çoğu zaman keyfiyete yol açtığı, amirler ile memurlar arasında sorun yarattığı ve bazı amirlerin memurları izin kullanmaya zorladıkları hakkında (10/05/2013-6759)
Bilindiği üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 105 inci maddesinin son fıkrasında; “Ayrıca, memurun bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya tedavisi uzun süren bir hastalığının bulunması hallerinde, bu hallerin sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi şartıyla, aylık ve özlük hakları korunarak, üç aya kadar izin verilir. Gerektiğinde bu süre bir katına kadar uzatılır.” hükmü, 29/10/2011 tarihli ve 28099 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Devlet Memurlarına Verilecek Hastalık Raporları ile Hastalık ve Refakat iznine İlişkin Usul ve Esaslar Hakkında Yönetmelik’in “Refakat iznine ilişkin esaslar” başlıklı 10 uncu maddesinde ise, “(1) Memurlara 657 sayılı Kanunun 105 inci maddesinin son fıkrası uyarınca izin verilebilmesi için memurun:
a) Bakmakla yükümlü olduğu ana, baba, eş ve çocuklarından birinin,
b) Bakmakla yükümlü olmamakla birlikte refakat edilmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocuklarıyla kardeşlerinden birinin, ağır bir kaza geçirdiğinin veya tedavisi uzun süren bir hastalığı bulunduğunun sağlık kurulu raporuyla belgelendirilmesi zorunludur.
(2) Birinci fıkra çerçevesinde düzenlenecek ve refakat sebebiyle izin verilmesine esas teşkil edecek sağlık kurulu raporunda; refakati gerektiren tıbbi sebepler, refakat edilmediği takdirde hayati tehlike bulunup bulunmadığı, sürekli ve yakın bakım gerekip gerekmediği, üç ayı geçmeyecek şekilde refakat süresi ve varsa refakatçinin sahip olması gereken özel nitelikler yer alır. Gerekli görülmesi halinde üç aylık süre aynı koşullarda bir katına kadar uzatılır.
(3) Aynı kişiyle ilgili olarak aynı dönemde birden fazla memur refakat izni kullanamaz.
(4) Aynı kişi ve aynı yakaya dayalı olarak verilecek refakat izninin toplanı süresi altı ayı geçemez.
(5) İzin süresi içinde refakati gerektiren durumun ortadan kalkması hâlinde memur iznin bitmesini beklemeksizin göreve başlar. Bu durumda veya izin süresinin bitiminde, göreve başlamayan memurlar izinsiz ve özürsüz olarak görevlerini terk etmiş sayılarak haklarında 657 sayılı Kanun ve özel kanunların ilgili hükümlerine göre işlem yapılır.
(6) Refakat izni kullanılırken memurun aylık ve özlük hakkın korunur.” hükmü yer almakta olup. söz konusu hükümlerde Devlet memuruna refakat izninin hangi hallerde, kimler için verileceği ve süresi ile ilgili düzenlemelere yer verilmiştir.
Ayrıca, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun değişik 102 nci maddesinde, memurların hizmet yılları itibariyle yıllık izinlerini nasıl ve ne şekilde kullanacakları; değişik 104 üncü maddesinde, doğum, evlenme ve ölüm gibi hallerde ve bu hallerden başka mazerete dayalı verilecek mazeret izinlerinin süresi ve esasları; 105 inci maddesinde, memurların hastalanmaları halinde verilecek hastalık izinleri ile memurlara verilecek refakat izninin süre ve esasları; değişik 108 inci maddesinde ise, memurların bakmakla yükümlü olduğu veya memur refakat etmediği takdirde hayatı tehlikeye girecek ana, baba, eş ve çocukları ile kardeşlerinden birinin ağır bir kaza geçirmesi veya önemli bir hastalığa tutulmuş olası hallerinde bu hallerini raporla belgelendirmeleri şartıyla verilecek aylıksız izinlerle, bazı durumların gerçekleşmesi halinde verilecek aylıksız izinlerin süre ve esasları hükme bağlanmıştır.
Görüldüğü üzere, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununda bakmakla yükümlü olduğu eşi, çocukları, anne ve babasının hastalıkları sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşlarına müracaat ederek söz konusu kurum ve kuruluşlarca muayene edilmesi sırasında ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiği sürelerde bahsi geçen kişilere refakat eden Devlet memuruna ne şekilde izin verileceğine ilişkin herhangi bir hüküm bulunmamaktadır.
Yukarıda yer verilen hüküm ve açıklamalar çerçevesinde:
- Bakmakla yükümlü olduğu kişiler ile bakmakla yükümlü olmadığı eşi, çocukları, anne ve babasının hastalanması sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşlarına müracaat ederek söz konusu kurum ve kuruluşlarca muayene edilmesi sırasında ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiği sürelerde bahsi geçen kişilere refakat eden Devlet memuruna izin verilmesi hususunda gerekli kolaylığın sağlanması gerektiği ve bu iznin suistimal edilmesinin önüne geçilmesi amacıyla kamu kurum ve kuruluşlarca bahsi geçen duruma ilişkin belge istenebileceği,
- Bakmakla yükümlü olduğu kişiler ile bakmakla yükümlü olmadığı eşi, çocukları, anne ve babasının hastalanması sebebiyle sağlık kurum ve kuruluşlarına müracaat ederek söz konusu kurum ve kuruluşlarca muayene edilmesi sırasında ya da muayene sonrası tetkik ve tahlillerde geçirdiği sürelerde söz konusu kişilere refakat etmesi amacıyla Devlet memuruna verilen iznin bahsi geçen personelin yıllık izninden veya mazeret izninden düşülmemesi gerektiği,
mütalaa edilmektedir.
memurunyeri.com